روياي نابودي «برجام» تعبير نمي‌شود
فشارهاي آمريکا بر آژانس بين‌المللي انرژي اتمي بي‌اثر باقي ماند. يوکيا آمانو دبير کل آژانس بين‌المللي انرژي اتمي در هشتمين گزارش خود درباره روند اجراي توافق هسته‌اي توسط جمهوري اسلامي ايران بار ديگر اعلام کرد که تهران به‌طور کامل به تعهدات خود پايبند باقي‌مانده است.
به گزارش رويداد?? در هفته‌هاي گذشته سفر غيرمنتظره نيکي هيلي، نماينده ايالات‌متحده آمريکا در سازمان ملل به وين و ديدار و گفت‌وگو با يوکيا آمانو، چشم‌اندازها درباره گزارش هشتم آژانس درباره پايبندي ايران به برجام را تا حدودي تير و تار کرده بود.
نيکي هيلي در اين سفر به دنبال آن بود تا آژانس را متقاعد به اعمال فشار بر ايران براي باز کردن درهاي پايگاه‌هاي نظامي خود به روي بازرسان بين‌المللي کند. او مدعي شد که ما هنوز مطمئن نيستيم که در پايگاه‌هاي نظامي ايران آيا فعاليت‌هاي مربوط به تسليحات هسته‌اي انجام نمي‌گيرد و ازاين‌رو بازرسان آژانس بايد از اين پايگاه‌هاي نظامي بازديد به عمل آورد.
اين درخواست عجيب و غيرمنتظره نماينده آمريکا در سازمان ملل پس‌ازآن مطرح شد که گزارش‌هاي منابع خبري نزديک به کاخ سفيد در هفته‌هاي اخير حکايت از آن داشت که دونالد ترامپ به تصميم نهايي خود براي پاره کردن برجام نزديک شده است و احتمالاً در گزارش ماه جاري خود درباره روند اجراي برجام، ايران را متهم به عدم پايبندي به توافق هسته‌اي خواهد کرد و زمينه خروج آمريکا از اين توافق را فراهم مي‌کند.
بر اين اساس درصورتي‌که ترامپ و کاخ سفيد به اين تصميم نزديک شده باشند براي عملي کردن آن تنها نياز به يک بهانه داشته و دارند و چه بهانه‌اي بهتر از طرح يک خواسته غيرمنطقي و خارج از چارچوب توافق هسته‌اي و بالطبع رد آن از سوي جمهوري اسلامي.
آمريکايي‌ها هم خود به‌خوبي مي‌دانند که دسترسي به پايگاه‌هاي نظامي نه‌تنها ايران بلکه هر کشوري ديگر که داراي ساختار طبقه‌بندي‌شده محرمانه هستند به‌سادگي امکان‌پذير نيست.
در هيچ‌يک از مواد برجام هم اين اجازه به طرف‌هاي مقابل داده نشده است که هر زمان که احساس کردن که دچار ترديد يا بي‌اطلاعي! از فعاليت‌هاي نظامي ايران شدند از آژانس درخواست فراهم کردن زمينه بازديد از پايگاه‌هاي نظامي ايران را بدهند.
دسترسي به پايگاه‌هاي نظامي کشورهايي که پروتکل الحاقي آژانس بين‌المللي انرژي اتمي را هم امضا کرده‌اند هم به‌سادگي امکان‌پذير نيست چه برسد به کشوري همچون ايران که آن را امضا هم نکرده است و تنها باهدف اثبات حسن نيت خود به‌طور موقت و داوطلبانه آن را اجرا مي‌کند.
بر پايه پروتکل الحاقي، آژانس در صورتي مي‌تواند درخواست بازرسي از پايگاه‌هاي کشورهاي عضو و امضاکننده پروتکل را مطرح کند که اسناد و مدارک متقن و مستندي دال بر وجود فعاليت‌هاي مربوط به برنامه هسته‌اي در پايگاه‌هاي نظامي در اختيار داشته باشد.
البته در صورت وجود چنين مدارکي هم ورود بازرسان به پايگاه نظامي موردنظر يا به‌سادگي امکان‌پذير نيست و گاهي اصلاً ممکن نخواهد شد.
بنابراين آمريکا براي مشروعيت بخشي به خروج خود از توافق هسته‌اي به بهانه مناسبي متوسل نشده است و به همين دليل هم يوکيا آمانو در ديدار فرستاده ويژه کاخ سفيد به وين قاطعانه با درخواست ارائه‌شده مخالفت کرد؛ مخالفتي که در گزارش هشتم آژانس درباره روند اجراي برجام از سوي ايران متبلور شد و نهاد ناظرِ تخصصي و بي‌طرفِ بين‌المللي بار ديگر پايبندي ايران به تعهدات خود را اعلام کرد.
ازاين‌رو اگر دونالد ترامپ در گزارش آتي خود ايران را متهم به عدم پايبندي به تعهدات و توافقات بداند عملاً بدون هيچ دليل فني و تخصصي دست به چنين اقدامي خواهد زد و عملاً تصميم او يک تصميم سياسي خواهد بود تا يک تصميم فني و در چارچوب توافق هسته‌اي.
در اين شرايط تصميم آمريکا بعيد است از حمايت بين‌المللي برخوردار شود که ازاين‌رو يقيناً اين کشور در ادامه مناقشات حول محور برنامه هسته‌اي ايران تنها مي‌ماند کما اينکه در روزهاي گذشته فدريکا موگريني مسئول سياست خارجي اروپا و امانوئل مکرون رئيس‌جمهور فرانسه به نمايندگي از طرف ماي اروپايي گروه مذاکره‌کننده هسته‌اي با ايران بر اين مسئله تأکيد کردند که در مناقشه هسته‌اي ايران گزينه‌اي غير از برجام وجود ندارد.
بنابراين تنها ماندن آمريکا در خروج از برجام و اعمال فشار تازه بر جمهوري اسلامي از يک‌سو اعتبار بين‌المللي اين کشور را زير سؤال مي‌برد و از سوي ديگر اعمال هر نوع تحريم تازه مربوط به برنامه هسته‌اي ايران را فاقد پشتوانه خواهد کرد.
اين همان دليلي است که تصميم گيران و تصميم سازان سياست خارجي در کاخ سفيد تاکنون مانع از اجراي تصميم وعده داده‌شده ترامپ در جريان رقابت ماي انتخاباتي براي پاره کردن برجام شده است.
بنابراين اگر ترامپ هم بر تصميم خود براي خروج از برجام اصرار بورزد حالا که از حمايت‌هاي بين‌المللي نااميد شده است به دنبال دست‌وپا کردن شرکاي داخلي خواهد رفت تا در اجراي اين تصميم تنها نماند.
ازاين‌رو احتمالاً او در گزارش آتي ايران را متهم به عدم پايبندي به برجام خواهد کرد اما توپ اعمال تحريم ماي تازه مرتبط با برنامه هسته‌اي ايران را به زمين کنگره ارسال خواهد کرد که با توجه به مخالفت ماي اخير حتي جمهوري خواهان با خروج آمريکا از برجام بعيد است کنگره هم با ترامپ در اين مسير همراه شود.
با تمام اين احوال بايد ديد آيا ترامپ به استقبال بي‌اعتبار کردن ايالات‌متحده آمريکا در نظام بين‌المللي و بي‌اعتبار کردن بيشتر خود در عرصه داخلي خواهد رفت يا اين بار براي هميشه رؤياي پاره کردن برجام را از ذهن خارج خواهد کرد؛ رؤيايي که قطع به‌يقين تعبير شدني نيست چه با آمريکا و چه بدون آن.
لينک اين خبر در:
شنبه 11 شهريور 1396